ตอนที่ 5 การเลิกจ้างและการลงโทษลูกจ้างที่นัดหยุดงาน

            ระหว่างการนัดหยุดงานโดยชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งมีผลให้สัญญาจ้างแรงงานระงับลงชั่วคราวนั้น นายจ้างย่อมไม่มีสิทธิในการเลิกจ้างหรือลงโทษทางวินัยใดๆ แก่ลูกจ้างซึ่งเกี่ยวข้องกับข้อเรียกร้อง ด้วยเหตุผลเพียงเพราะลูกจ้างนั้นนัดหยุดงาน

            อุทาหรณ์

            ฎีกาที่ 4460-462/2530

            การที่ลูกจ้างจะนัดหยุดงานได้โดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่นั้น ลูกจ้างจะต้องปฏิบัติตามขั้นตอนของ พ.ร.บ.แรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. 2518 มาตรา 13,14,16 และมาตรา 17 เป็นเบื้องต้น หากมีการนัดหยุดงานเกิดขึ้นโดยมีการปฏิบัติผ่านขั้นตอนที่ถูกต้องตามกฎหมายดังกล่าวมาแล้ว ลูกจ้างก็ย่อมมีสิทธิที่จะนัดหยุดงานได้ ซึ่งเป็นสิทธิที่กฎหมายให้อำนาจไว้เพื่อประโยชน์ในการใช้อำนาจต่อรองกับนายจ้างในเรื่องข้อพิพาทแรงงานนั้น แม้ในระหว่างนัดหยุดงานนั้น ลูกจ้างย่อมไม่มีสิทธิได้รับค่าจ้าง เพราะมิได้ปฏิบัติงานให้แก่นายจ้างก็ตามก็ไม่อาจถือได้ว่าลูกจ้างที่นัดหยุดงานตามสิทธิที่ตนมีอยู่ตามกฎหมายนั้นได้ขาดงาน การนัดหยุดงานของลูกจ้างจึงไม่เป็นการขาดงานตามหลักเกณฑ์ของข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง จำเลยผู้เป็นนายจ้างจะยกมาเป็นเหตุที่จะพิจารณาไม่ขึ้นค่าจ้างให้แก่โจทก์ผู้เป็นลูกจ้างไม่ได้

            การให้บำเหน็จความดีความชอบโดยการขึ้นค่าจ้างให้แก่ลูกจ้างนั้นเป็นสิทธิของนายจ้าง ซึ่งจะต้องพิจารณาตามหลักเกณฑ์ที่นายจ้างได้กำหนดไว้ ในชั้นนี้จึงไม่อาจบังคับจำเลยขึ้นค่าจ้างให้แก่โจทก์ได้ โดยชอบที่จะบังคับเพียงให้จำเลยพิจารณาความดีความชอบของโจทก์เสียใหม่ตามที่เห็นสมควรต่อไป โดยมิให้ถือว่าการนัดหยุดงานของโจทก์เป็นการขาดงาน

            หลักการนี้ได้บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ.2518 หมวด 9 ว่าด้วยการกระทำอันไม่เป็นธรรม มาตรา 121-123 แต่ที่เกี่ยวข้องโดยตรงคือมารตรา 121(1) ทั้งนี้เพื่อคุ้มครองลูกจ้าง ผู้แทนลุกจ้าง กรรมการสหภาพแรงงาน หรือกรรมการสหพันธ์แรงงานที่เกี่ยวข้องกับข้อเรียกร้องมิให้ถูกนายจ้างกลั่นแกล้ง โดยการ “ห้ามมิให้นายจ้างเลิกจ้าง หรือกระทำการใดๆ อันอาจเป็นผลให้ลูกจ้าง ผู้แทนลูกจ้าง กรรมการสหภาพแรงงาน หรือกรรมการสหพันธ์แรงงานไม่สามารถทนทำงานอยู่ต่อไปได้ เพราะเหตุที่ลูกจ้างหรือสหภาพแรงงานได้นัดชุมนุม ทำคำร้อง ยื่นข้อเรียกร้อง เจรจา หรือดำเนินการฟ้องร้อง หรือเป็นพยาน หรือให้หลักฐานต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองแรงงาน หรือนายทะเบียน พนักงานประนอมข้อพิพาทแรงงาน ผู้ชี้ขาดข้อพิพาทแรงงาน หรือกรรมการแรงงานสัมพันธ์ตามพระราชบัญญัตินี้ หรือต่อศาลแรงงาน หรือเพราะเหตุที่ลูกจ้าง หรือสหภาพแรงงานกำลังจะกระทำการดังกล่าว” (มาตรา 121(1)) ซึ่งคำว่า “นัดชุมนุม” ในมาตรานี้ย่อมหมายรวมถึงการนัดหยุดงานด้วย หากนายจ้างเลิกจ้างหรือกระทำการใดๆ อันอาจเป็นผลให้ลูกจ้างหรือบุคคลดังกล่าวไม่สามารถทนทำงานอยู่ต่อไปได้ก็ถือว่าเป็นการกระทำอันไม่เป็นธรรม ทั้งนี้ไม่ว่าการนัดหยุดงานนั้นจะดำเนินการถูกต้องตามขั้นตอนที่กฎหมายกำหนดไว้หรือไม่ก็ตาม

โดย: กิติพงศ์   หังสพฤกษ์,บทความผลทางกฎหมายของการนัดหยุดงานและการปิดงาน,(วารสารศาลแรงงาน ปีที่ 12 ฉบับที่ 4 ตุลาคม-ธันวาคม 2539)น.52-62

 รวมคำพิพากษาฎีกา ตามพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ.2518 ทศวรรษที่ 2 (ปี พ.ศ. 2532-2542) น.222-223

19/7/2549