นายจ้างบางรายมีระเบียบกำหนดให้ลูกจ้างที่ลากิจต้องถูกหักค่าจ้าง 3 แรง ลูกจ้างเลยสงสัยว่า นายจ้างมีสิทธิหักจริงหรือไม่ ?
คำตอบจะเหมือนกับการลาป่วยแล้วหักค่าจ้างหรือไม่ ?
กฎหมายกำหนดให้ลูกจ้างมีสิทธิลาเพื่อกิจธุระอันจำเป็นได้ แต่รายละเอียดของการลาจะเป็นประการใดกฎหมายบอกว่าให้เป็นไปตามระเบียบข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน นั้นย่อมหมายความว่า นายจ้างมีสิทธิที่จะกำหนดรายละเอียดของการลากิจได้นั้นเอง
เมื่อนายจ้างกำหนดระเบียบว่าด้วยการลากิจไว้อย่างไร โดยหลักการลูกจ้างก็ต้องปฏิบัติไปตามนั้น เช่น ระเบียบกำหนดให้การลากิจลูกจ้างรายวันไม่มีสิทธิได้รับค่าจ้าง ดังนั้น ลูกจ้างรายวันลากิจย่อมไม่มีสิทธิได้รับค่าจ้าง เป็นต้น
แม้รายละเอียดของการลากิจจะเป็นสิทธิของนายจ้างที่จะกำหนดได้ก็ตาม แต่ก็มิได้หมายความว่า นายจ้างจะกำหนดได้ตามอำเภอใจ การกำหนดระเบียบใดที่ทำให้นายจ้างได้เปรียบลูกจ้างเกินสมควร ศาลแรงงานมีอำนาจสั่งให้ระเบียบเช่นว่านั้น มีผลใช้บังคับเพียงเท่าที่เป็นธรรมและพอสมควรแก่กรณีได้
กฎหมายกำหนดให้ลูกจ้างมีสิทธิลากิจได้ อย่างน้อยการใช้สิทธิลากิจของลูกจ้างก็มีกฎหมายรองรับ เมื่อลูกจ้างใช้สิทธิตามที่กฎหมายกำหนด นอกจากลูกจ้างจะไม่ได้รับค่าจ้างแล้วยังต้องถูกหักค่าจ้างอีกต่างหาก ไม่ว่าการหักจะเป็นจำนวนเพียงใดก็ตาม ทำนองว่าลูกจ้างต้องจ่ายค่าปรับหรือค่าเสียหายให้นายจ้างเมื่อต้องการใช้สิทธิในการลากิจ อย่างนี้จะรับไหวหรือ นายจ้างจะค้ากำไรจากการลากิจอย่างนั้นหรือ เจตนารมณ์ของกฎหมายเป็นเช่นนี้หรือ ?
คำถามที่เกิดขึ้นมากมายเช่นนี้ กรณีจึงมีปัญหาที่น่าคิดว่า การหักค่าจ้างกรณีลากิจไม่ว่าจะเป็นจำนวนกี่แรงก็ตามถือเป็นระเบียบที่ทำให้นายจ้างได้เปรียบลูกจ้างเกินสมควรหรือไม่ ?
หากใช่ ศาลจะพิจารณาให้มีผลบังคับใช้เพียงเท่าที่เป็นธรรมต่อลูกจ้าง นั้นก็คือ สั่งให้ระเบียบในส่วนที่กำหนดให้หักค่าแรงลูกจ้างไม่มีผลบังคับใช้นั้นเอง
..................................................... สมบัติ ลีกัล 13 สิงหาคม 2551